Bojka nurkowa, nazywana również potocznie „dekompresyjną”, z angielskiego SMB (Surface Marker Buoy), to w tej chwili nieodłączny element sprzętu nurka już na poziomie podstawowym. Obecnie nauka używania, potocznie „strzelania bojki” została wprowadzona przez większość federacji już na pierwszym kursie nauki nurkowania. Bojka nurkowa to element wpływający na zwiększenie bezpieczeństwa osoby nurkującej więc zarówno jej posiadanie, jak i prawidłowa obsługa jest istotna. W dalszej części artykułu dowiesz się w jakich sytuacjach wykorzystujemy bojkę, jak jest zbudowana oraz na co zwrócić uwagę przy wyborze pierwszej bojki.
Najważniejszą funkcją jaką będzie spełniała twoja bojka nurkowa jest wyraźne oznaczenie miejsca twojego wynurzenia na powierzchni wody – boja ma przyciągać uwagę. Pozwoli to uniknąć sytuacji, w której nad twoją głową co chwilę będą przepływać np. łodzie. Dzięki zastosowaniu SMB po wynurzeniu zwiększysz swoją widoczność dla załóg jednostek pływających, jak również umożliwisz odszukanie i podjęcie ciebie na pokład nawet przy dużej fali. Kolejną funkcją jaką będzie spełniać twoja bojka jest ułatwienie wynurzenia oraz wykonania przystanku bezpieczeństwa w sytuacji, kiedy nie będziesz mógł zrealizować tych czynności przy linie opustowej. Z taką sytuacją możesz się spotkać w przypadku zwyczajnego jej braku, bądź zbyt dalekiego odpłynięcia od zaplanowanego miejsca wynurzenia. W tej sytuacji to właśnie twoja własna bojka połączona ze szpulką będzie spełniać rolę referencji i liny opustowej. Napompowana na powierzchni wody bojka nurkowa może spełnić rolę dodatkowego źródła wyporu, np. gdy uszkodzeniu ulegnie twój jacket lub skrzydło. Umożliwi to swobodne utrzymanie się na powierzchni, do czasu podjęcia przez załogę łodzi.
Jak widzisz posiadanie bojki nurkowej (SMB), jak również umiejętność posługiwania się nią, ma wyraźny wpływ na bezpieczeństwo twojego nurkowania. A to tylko podstawowe możliwości jej wykorzystania.
W zależności od producenta, jak również przeznaczenia danej bojki, mogą pojawić się znaczne różnice w budowie. Opiszę teraz bojkę nurkową, z którą zetkniesz się na szkoleniu. Jeśli chcesz poznać inne rodzaje bojek nurkowych to rozwinięcie tego tematu pojawi się w drugiej części artykułu, który ukaże się na naszym blogu.
SMB to po prostu zaślepiony rękaw z materiału odpornego na działanie czynników takich jak słona woda, wysoka temperatura czy promienie UV. Napełniany jest przez zawór czynnikiem oddechowym, którym oddychamy. Zbyt duża ilość rozprężającego się czynnika mogłaby go rozerwać podczas wynurzenia, jest wiec wyposażony w zawór nadmiarowy. Pełni on funkcję zaworu bezpieczeństwa, przez który nadmiar gazu jest uwalniany samoczynnie. Taki sam zawór znajduje się w twoim jackecie lub skrzydle. Dodatkowe elementy odblaskowe na powierzchni bojki nurkowej mogą ułatwić jej lokalizację przy słabych warunkach pogodowych. W bojce prezentowanej na zdjęciu znajduje się również specjalne miejsce ma światło chemiczne – ułatwiające lokalizację nurka w warunkach zmroku czy nocy. W dolnej części znajduje się miejsce mocowania linki, czy to w postaci d-ringu, czy pętelki z materiału.
Na rynku nurkowym producenci prześcigają się w oferowaniu coraz to nowszych rozwiązań w każdym elemencie sprzętu nurkowego. Zwykle jednak okazuje się, że to w prostocie tkwi siła i elementy najprostsze są najbardziej niezawodne. Przyjrzymy się teraz kilku elementom, na które powinieneś zwrócić uwagę przy kupnie bojki nurkowej:
Wraz z doświadczeniem i testowaniem sprzętu, twoje preferencje mogą się zmieniać, jednak na początek postaraj się wybrać najbardziej uniwersalne rozwiązanie, które gwarantuje poprawność i bezpieczeństwo użycia.
Pierwszą czynnością jaką powinniśmy wykonać przed nurkowaniem jeszcze na powierzchni jest jej trwałe połączenie ze szpulką za pomocą pętelki. Sama bojka nurkowa jest niestety nieprzydatna dla nas. Wynurzenie na powierzchnię samej bojki jest ciekawy do obserwowania, jednak aby móc wykorzystać jej zalety konieczne jest połączenie jej ze szpulką. Oba elementy stanowią więc integralną całość. Zalety trwałego połączenia (na powierzchni) bojki i szpulki:
Więcej na temat szpulek, ich przygotowania, doboru do nurkowania i budowy znajdziesz w artykule: Szpulka w nurkowaniu.
Kolejną czynnością będzie odpowiednie złożenie bojki. Wygodnym sposobem jest składnie bojki nurkowej na tzw. harmonijkę. Takie ułożenie pozwala na szybkie jej rozwinięcie pod wodą na pełną długość. Wielkość harmonijki powinniśmy dopasować do miejsca, w którym będziemy trzymać naszą bojkę. Po złożeniu SMB zabezpieczamy gumką przyszytą lub solidnie przywiązaną na stałe w jej dolnej części.
Jak każdy element sprzętu wato spersonalizować bojkę nurkową.
Najlepiej aby bojka nurkowa w trakcie nurkowania była schowana w kieszeni jacketu, czy suchego skafandra. W przypadku ich braku lub gdy nurkujesz w piance możesz zaopatrzyć się w specjalną kieszeń przypinaną do pasa lub uda. Oczywiście bojkę ze szpulką możesz przypiąć do dowolnego elementu swojego jacketu czy skrzydła (np. do d-ringów). Pamiętaj jednak o dwóch rzeczach:
Samo posiadanie bojki nurkowej ze szpulką to jednak za mało. Jako świadomy nurek wiesz, że skuteczne wykorzystanie każdego elementu ekwipunku wymaga treningu. Jeśli użycie bojki nurkowej nie było przedmiotem twojego szkolenia lub nie masz wprawy w posługiwaniu się bojką z powodu upływu czasu, zachęcam do ćwiczenia na każdym kolejnym nurkowaniu czynności „strzelania bojki”. Ćwiczenie tej umiejętności pozytywnie wpływa na kontrolę pływalności oraz podzielność uwagi. Nie jest to nic skomplikowanego, pod warunkiem, że pamiętamy o kolejnych krokach w tej procedurze.
Poniżej opisałem czynności jakie powinieneś wykonać podczas „strzelania bojki”:
Na co powinieneś zwrócić szczególną uwagę? Po pierwsze na linkę – aby uniknąć przypadkowego zaplątania. Po drugie na utrzymywanie neutralnej pływalności – kontrolę głębokości. Po trzecie na sytuację dookoła nas, zarówno na naszych partnerów jak i na to, co znajduje się nad nami.
Na początku warto abyś opanował jedną podstawową metodę. Bojkę napełniaj ustami, dmuchając przez kruciec. Wystarczy jeden wydech – wraz ze zmniejszeniem głębokości rozprężający się gaz będzie wypełniał coraz większą część twojej bojki. Nie ma więc potrzeby nadmiernego napełniania bojki w momencie jej uwalniania.
Nie jest to oczywiście jedyna metoda. Wykorzystanie innych sposobów może zależeć od konstrukcji bojki i jej przeznaczenia – omówię je w drugiej części artykułu.
W części pierwszej artykułu o bojkach nurkowych poruszyłem tylko podstawowe zagadnienia związane z tym elementem sprzętu nurkowego. Jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę w tym zakresie, zachęcam do przeczytania części drugiej, która będzie niebawem opublikowana. Będziesz mógł przyjrzeć się w niej bojkom różnych producentów, ich konstrukcji oraz zastosowaniu. Przeczytasz o wadach i zaletach różnych sposobów napełniania bojek.
Zachęcam do treningu i dalszej lektury naszego bloga.
wieczny
Instruktor w Black Angel Divers
Autor artykułów o tematyce nurkowej. Pasjonat, nurek techniczny i jaskiniowy. Szkoleniowiec, instruktor nurkowania technicznego i rekreacyjnego federacji SSI/IANTD oraz pierwszej pomocy DAN/EFR. Zafascynowany mrokiem i zimnym pięknem francuskich i włoskich jaskiń. Swoje nurkowania realizuje zarówno z użyciem obiegów otwartych jak i zamkniętych.
