Szpulka w nurkowaniu – część 1

Na pewno widziałeś na nurkowaniu różnego rodzaju szpulki, czy to połączone z bojką, czy to luźno pakowane do kieszeni przez innych nurków. Być może twoją uwagę zwróciły różnokolorowe linki rozciągające się pod wodą, często właśnie zakończone szpulką. A może zastanawiasz się jak położyć kawałek linki pod wodą? Nurtuje cię, czym się posłużyć, aby zrobić to dobrze i wygodnie? Jak sprawić aby szpulka stała się  twoim przyjacielem. Jeśli do tej pory nie miałeś styczności z tym tematem i zastanawiasz się do czego wykorzystuje się w nurkowaniu właśnie tą część ekwipunku, na co zwrócić uwagę podczas zakupu i przygotowania do nurkowania to ten artykuł jest przeznaczony dla ciebie.

Zastosowanie szpulki nurkowej

Szpulka jest niezbędnym elementem wyposażenia każdego nurka, nawet tego, będącego na początku swojej drogi nurkowej. Jest to element sprzętu, który w połączeniu z bojką nurkową znacząco podnosi bezpieczeństwo nurkowania. Dzięki bojce m.in. oznaczysz pozycję swojego wynurzenia, informując innych użytkowników akwenu o tym, że pod wodą w tym miejscu znajduje się nurek i zmierza ku powierzchni. Linka rozciągnięta między bojką, która znajduje się już na powierzchni a szpulką trzymaną w ręku stanowi również referencje dla twojego zespołu. Ułatwia to prowadzenie wynurzenia w sposób kontrolowany i bezpieczny.

Oczywiście możliwości zastosowanie szpulek jest znacznie więcej i wraz ze wzrostem doświadczenia będziesz się uczył nowych sposobów jej wykorzystania. W drugiej części artykułu, która opublikuję niebawem, znajdziesz więcej informacji na ten temat.

Zalety szpulki nurkowej

Często pada pytanie czy kupić szpulkę nurkową czy kołowrotek. Szpulka nurkowa, w porównaniu z kołowrotkiem, jest dużo mniejsza. Dzięki temu bez problemu mieści się w kieszeni suchego skafandra lub specjalnych kieszeniach jacketu razem z bojką. Niewielka waga niezależnie od materiału wykonania sprawia, że możemy ze sobą zabrać kilka sztuk w podróż na drugi koniec świata. Szpulka nie posiada żadnych ruchomych elementów w przeciwieństwie do kołowrotka gdzie mamy wystające miejsca takie jak rączka, śruby, hamulec itp. Dzięki temu, nie ryzykujemy zacięcia czy zaplątania wysnuwającej się linki, w trakcie przemieszczania się bojki w stronę powierzchni. Takie zdarzenie mogłoby poskutkować niekontrolowanym wynurzeniem.  W prostocie tkwi siła, więc nawet niezbyt czule traktowana szpulka nie popsuje się w krytycznym momencie i nie zatnie. Zdobycie doświadczenia w posługiwaniu się szpulką jest nieodzowne jeśli chcesz w przyszłości wykonywać bardziej złożone zadania pod wodą, do których lepiej sprawdzi się kołowrotek. Zacznij więc od zakupu szpulki oraz oswajania się z jej użytkowaniem.

Budowa szpulki nurkowej

Szpulka nurkowa nie jest skomplikowanym urządzeniem. Składa się z pierścienia centralnego, oraz dwóch „skrzydełek” z nawierconymi otworami. Otwory powinny być nawiercone jak najbliżej krawędzi szpulki, co umożliwi nawinięcie większej ilości linki przy mniejszym gabarycie samej szpulki, nie utrudniając jednocześnie wpinania karabinka zwanego doublenderem. Służy on do stabilizacji linki i zabezpiecza ja przed niekontrolowanym odwinięciem. Jest też nieodzownym elementem zestawu.

Kupujemy pierwszą szpulkę

Ceny szpulek mogą być bardzo zróżnicowane, w zależności od materiału wykonania, wielkości oraz producenta. Najprostsze modele można kupić już za 30-40 zł, droższe to nawet wydatek 250 zł.  Materiały jakie możemy spotkać to różne rodzaje plastiku czy derlin. Na rynku znajdziemy również szpulki aluminiowe oraz wykonane z innych bardziej  egzotycznych materiałów.

W związku z tym, że będzie to twoja pierwsza szpulka, wybierz najprostszy model, mieszczący do 40m linki, która powinna być tonąca. Dzięki temu nie ma ryzyka zaplątania się w pływającą luźno linkę, która zawsze opadnie na dno, np. w przypadku zerwania.

Nie zapomnij też o doublenderze, który będzie konieczny podczas użytkowania szpulki. Więcej o materiałach wykonania szpulek i przeglądzie rynku szpulkowego przeczytasz w kolejnym artykule.

Przygotowanie szpulki do nurkowania

Pierwszą czynnością jaką powinieneś wykonać po otrzymaniu pachnącej świeżością szpulki jest rozwinięcie całej linki. Należy to zrobić z 3 powodów:

• upewnisz się, że linka jest w sposób trwały zamocowana do korpusu szpulki. Najlepszym sposobem mocowania jest węzeł stosowany w kołowrotkach wędkarskich, taki jak na poniższym zdjęciu:

• sprawdzisz ciągłość linki – może się zdarzyć, że linka jest przerwana w połowie lub ma wady produkcyjne. Pozostawienie takiego stanu rzeczy spowoduje, że podczas np. strzelania bojki zostaniesz ze szpulką w ręku, opadającą na głowę linką oraz bojką na powierzchni, z którą nie jesteś już połączony. To niezbyt komfortowa oraz dosyć niebezpieczna sytuacja.

• nawiniesz właściwą ilość linki. Zwróć uwagę na fakt, jak ciasno maszyna nawinęła linkę na naszą szpulkę, prawie do samego rantu. Wygląda to bardzo ładnie, ale jest kompletnie niepraktyczne. Ręczne nawinięcie linki w ten sposób np. podczas wynurzenia nie jest możliwe, szczególnie w grubych rękawicach, może się więc okazać, że nie jesteś w stanie nawinąć całej linki na szpulkę. Dodatkowo, pod wpływem wody, linka zwiększa swoją objętość, może to skutecznie zablokować swobodne jej odwijanie w trakcie strzelania bojki i spowodować ich wspólny lot na powierzchnię. Linkę warto nawijać zatem  na mokro, przez umieszczenie jej w wiadrze z wodą. Dzięki temu prostemu trickowi ilość linki będzie odpowiednia. Na szpulce pozostaw tyle miejsca, aby swobodnie wpiąć karabinek stabilizujący.

Poniżej możesz zobaczyć porównanie szpulki przygotowanej do nurkowania i nowej szpulki od producenta:

Drugim równie ważnym elementem przygotowania szpulki jest zakończenie jej pętelką, która będzie ułatwiała operowanie szpulką pod wodą w mokrych rękawicach. Dzięki takiej pętelce oczko nie będzie się sklejać.  Na zdjęciu poniżej zaprezentowałem sposób jej wykonani. Ostatnią czynnością jest personalizacja szpulki. Dzięki temu zawsze będziesz wiedział, która szpulka jest twoja.

Doublenderem w szpulkę

Wygodnym sposobem na bezproblemowe układanie szpulki w kieszeni jest zaplecenie karabinka przez samą linkę. Wykonanie prostej pętelki zaprezentowałem na poniższych zdjęciach:

Pod wodą w grubych rękawicach jest to dosyć trudne, więc stabilizacja odbywa się w sposób tradycyjny, zaprezentowany na poniższym zdjęciu:

Operowanie szpulką

Rozwijanie oraz zwijanie linki warto poćwiczyć na sucho w rękawicach w jakich nurkujesz. Dzięki temu nabierzesz pewności chwytu oraz prawidłowych nawyków. Szpulkę chwytamy przy pomocy kciuka i palca wskazującego jednej ręki. Podczas rozwijania palcami trzymamy za krawędź pierścienia centralnego. Nie wkładamy palców do wnętrza gdyż obracająca się szpulka może zakleszczyć rękawice. Skutkiem tego może być niekontrolowane wynurzenie w przypadku strzelania bojki lub wyrwanie szpulki z twojej ręki. Sposób trzymania i rozwijania szpulki pokazuje poniższe zdjęcie:

Po takim przygotowaniu możesz swobodnie zacząć podwodne zabawy ze szpulką. Warto ćwiczyć rozwijanie, zwijanie oraz oczywiście strzelanie bojki na każdym nurkowaniu. Opanowanie tych umiejętności znacząco wpłynie na bezpieczeństwo zarówno twojego nurkowania jak i twoich partnerów.

Podsumowanie

W części pierwszej artykułu poświęconego szpulkom poruszyłem tylko podstawowe zagadnienia związane z tym elementem sprzętu nurkowego. Jeśli artykuł cię zainteresował to jego rozwinięcie znajdziesz w części 2, w której dokonam przeglądu szpulkowego rynku oraz znacznie poszerzę temat zarówno zastosowania szpulek w bardziej zaawansowanych nurkowaniach . Przybliżę również więcej szczegółów na temat materiału wykonania i budowy poszczególnych modeli szpulek.

Zachęcam do przeczytania relacji ze szkolenia szpulkowo-kołowrotkowego dla bardziej zaawansowanych nurków jakie zrealizowaliśmy wczesną wiosną. 

wieczny

Tomasz Wciórka "wieczny"

Instruktor w Black Angel Divers

Autor artykułów o tematyce nurkowej. Pasjonat, nurek techniczny i jaskiniowy. Szkoleniowiec, instruktor nurkowania technicznego i rekreacyjnego federacji SSI/IANTD oraz pierwszej pomocy DAN/EFR. Zafascynowany mrokiem i zimnym pięknem francuskich i włoskich jaskiń. Swoje nurkowania realizuje zarówno z użyciem obiegów otwartych jak i zamkniętych.