Butla boczna, z angielskiego stage, to dodatkowa butla, którą przypinamy do d-ringów naszej uprzęży. Stage może być wykorzystany jako dodatkowe i niezależne źródło gazu lub zawierać gazy dekompresyjne do bardziej zaawansowanych nurkowań.
W dalszej części artykułu postaram się omówić każdy z elementów:
W każdym centrum nurkowym możesz zakupić bez problemu kompletny i gotowy do nurkowania stage. Wiedza, jak złożyć i skonfigurować zestaw samodzielnie daje dużo frajdy i pozwoli ci lepiej poznać sprzęt, który będziesz używać.
Kompletny zestaw z butlą boczną nie ma skomplikowanej konstrukcji. Składa się zwykle z aluminiowej butli o pojemności 5-11 litrów, uprzęży oraz kompletu automatów. Oczywiście wszystkie elementy są odpowiednio dobrane i spełniają określone funkcje.
Preferowanym materiałem z jakiego wykonana jest butla stage to aluminium. Wybór ten wynika z faktu posiadania pływalności zbliżonej do neutralnej niezależnie od producenta. Dlaczego to takie ważne? Butle stage są często depozytowane (odkładane pod wodą) bądź przekazywane partnerowi, stąd pływalność bliska neutralnej jest jak najbardziej pożądana.
Kolejnym krokiem jest wybór wielkości butli stage. Jeśli ma to być twoja pierwsza butla boczna to polecam wielkość 11,1l (80 cuf). Jest to zdecydowanie najpopularniejsza pojemność spotykana na nurkowiskach. Użycie takiej butli bocznej wraz z pojedynczą butlą plecową o pojemności 12-15l, zapewnia posiadanie podobnego zapasu gazu jak w przypadku twinsetu. Jeśli masz zamiar korzystać z butli stage z gazem dekompresyjnym to pierwszym z nich zapewne będzie EAN 50. Również w tym wypadku butla o pojemności 11,1l to odpowiedni wybór. Zapas gazu deko pozwoli wykonać zwykle 2 nurkowania. W przypadku wyboru stage do tlenu, zwykle jest to butla 5,7l lub 7l.
Wykończenie i kolory butli bocznych to już twoja indywidualna sprawa. Weź proszę pod uwagę, że butle malowane i polerowane wyglądają ładnie stojąc na wystawie. Pod wodą w wyniku uszkodzeń mechanicznych farba odpryskuje, butle rysują się itd.
W przypadku producenta/pochodzenia butli koniecznie zwróć uwagę, czy butla jest dopuszczona do sprzedaży na rynku UE i posiada znak CE. Kupując butle z drugiej ręki możesz spotkać butle pochodzące z USA. Legalizacja takiej butli może być problematyczna i kosztowna a czasami nawet niemożliwa.
Dzięki uprzęży mamy możliwość zabrania naszej butli pod wodę. Gotowa uprząż to wydatek 100-200 zł w zależności od producenta. W jednym z wcześniejszych artykułów na naszym blogu pojawił się opis wykonania takiej uprzęży samodzielnie. Zachęcam cię do przeczytania artykułu i własnoręcznego wykonania tego elementu ekwipunku nurkowego. Uprząż do stage, budowa własnej uprzęży
Kompletny zestaw automatów do butli bocznej składa się z pierwszego i drugiego stopnia, z wężem o długości około 100 cm oraz manometru. Długość węża HP manometru to 10-15 cm. Praktycznie każdy komplet automatów możesz z powodzeniem stosować przy swojej butli. Nie jest konieczne aby pierwszy stopień miał obrotową głowicę. Na zdjęciu poniżej widać jeden z najpopularniejszych pierwszych stopni stosowany w polskich wodach Apeks DS4. Węże układają się prawidłowo pomimo braku obrotowej głowicy.
Manometr powinien być przytwierdzony (np. sznurkiem, gumą, itp.) do korpusu pierwszego stopnia, ułatwi to odczyt wskazań.
Gotową uprząż montujemy na butli, w osi zaworu. Pierwszy karabinek powinien znaleźć się na wysokości końca krzywizny główki butli. Dolną obejmę przykręć solidnie aby nie przesuwała się swobodnie po butli.
Osłona śruby obejmy wykonana z kawałka węża ogrodowego o średnicy około 15mm zadba o nasz skafander. Warto ją zastosować bo daje pewność, że nawet podczas intensywnych manewrów butlą boczną nie uszkodzimy żadnego elementu naszego ekwipunku
Za stabilizację węża i automatu odpowiadają gumy. Najlepiej sprawdzają się pocięte dętki samochodowe. W przeciwieństwie do popularnych gum bungee zapewniają pewną i solidną stabilizację, co przeciwdziała samoczynnemu wysuwaniu się automatu, nawet po przełożeniu zestawu tylko przez jedną z nich. W ramach dobrej praktyki możesz założyć dodatkową 3 gumę, w razie pęknięcia lub uszkodzenia jednej z podstawowych będziesz miał zapas. Gumy bungee ze względu na swój okrągły przekrój przesuwają się niepożądane po całej długości butli.
Automat przykręcamy do butli a wąż chowamy pod gumy stabilizujące.
Ostatnim krokiem jest prawidłowe oznaczenie butli. Jak już wielokrotnie miałeś okazję przeczytać na naszym blogu sprzęt powinien być spersonalizowany. Warto więc w wyraźny sposób podpisać swoją butlę.
Drugą, ale bardziej istotną sprawą jest oznaczenie stage tzw. MOD’em. MOD – maximum operating depth, czyli głębokością maksymalną na jakiej możemy użyć danej butli. Wynika to z faktu napełniania butli różnymi gazami, których użycie jest limitowane głębokością. Poprawne oznaczenie butli stage wynika z procedury NOTOX, minimalizującej prawdopodobieństwo użycia niewłaściwego gazu w nurkowaniu i wygląda następująco:
– naklejka z MOD na zewnętrznej części butli – jest to informacja dla partnera, zwróć uwagę w jaki sposób jest przyklejona, powinna być czytelna dla partnera
– mniejsza stała naklejka w okolicy zaworu butli – przeznaczone dla partnera
– naklejka z MOD od wewnętrznej części butli – jest to informacja dla ciebie, zwróć uwagę w jaki sposób jest przyklejona, powinna być czytelna dla ciebie
– mniejsza stała naklejka w okolicy zaworu butli – przeznaczona dla ciebie
Więcej informacji na temat prawidłowego oznaczania butli stage, procedur zmiany gazów itp. uzyskasz podczas swojego zaawansowanego szkolenia nurkowego.
Dolny karabinek uprzęży, w odróżnieniu od górnego, jest dosyć mocno odsunięty od butli. Linka, która pozostała ma kilka centymetrów długości (szerokość ręki). Jeśli twoje nurkowanie odbywa się z jedną butlą boczną, powinieneś tą linkę skrócić, przez zawinięcie jej dookoła węzła. Tak jak na poniższym zdjęciu. Dzięki temu stage nie będzie kołysał się nadmiernie podczas płynięcia wyhamowując twój ruch jak tłumik drgań. Pełną długość linki wykorzystasz przy większej liczbie butli bocznych. Każda kolejna, bardziej odsunięta od ciała, powinna mieć odwiniętą mocniej linkę, aż do pełnej długości. Takie działanie znacznie poprawia ułożenie butli przy ciele nurka, jak również zwiększa swobodne operowanie nimi.
Obsługa butli bocznej na pewno wymaga pewnej wprawy i treningu pod wodą. Wraz z ilością godzin spędzonych na ćwiczeniach zobaczysz, że nawet operowanie więcej niż jedną butlą boczną nie jest specjalnie trudne. Używanie natomiast gazów dekompresyjnych w nurkowaniu jest przedmiotem specjalnych szkoleń jak również konieczne jest zachowanie odpowiednich środków ostrożności. Przed przystąpieniem do takich zabaw zachęcam do rozmowy ze swoim instruktorem, który na pewno dobierze odpowiedni kurs nurkowy dla ciebie.
wieczny
Instruktor w Black Angel Divers
Autor artykułów o tematyce nurkowej. Pasjonat, nurek techniczny i jaskiniowy. Szkoleniowiec, instruktor nurkowania technicznego i rekreacyjnego federacji SSI/IANTD oraz pierwszej pomocy DAN/EFR. Zafascynowany mrokiem i zimnym pięknem francuskich i włoskich jaskiń. Swoje nurkowania realizuje zarówno z użyciem obiegów otwartych jak i zamkniętych.
