Głównym czynnikiem ograniczającym dostępność suchych skafandrów wśród nurków jest zdecydowanie ich cena. Na pewno nie jest zachęcająca i zwykle prowadzi do poważnego nadszarpnięcia domowego budżetu. Naturalny jest zatem fakt poszukiwania innego, bardziej przyjaznego dla portfela rozwiązania. Rynek używanych suchych skafandrów jest duży. Masz więc możliwość skorzystania z takiej opcji. Jak zwykle jednak w przypadku rzeczy używanych, pojawia się kilka pułapek i musisz dokonać rozsądnej kalkulacji, bilansu zysków i strat.
Jak wygląda zakup nowego suchego skafandra mogłeś przeczytać już a artykule: Zakup nowego suchego skafandra – jak powinien wyglądać.
Poniższy artykuł jest skierowany przede wszystkim do osób, które planują zakup pierwszego suchego skafandra i nie mają zbyt dużego doświadczenia. Moim celem było zwrócenie twojej uwagi na różne kwestie związane z wyborem i użytkowaniem używanego suchego skafandra. Liczę, że dzięki temu podejmiesz bardziej świadomą decyzję.
Chcąc dokonać zakupu podstawowego modelu suchego skafandra uznanego producenta, musisz się liczyć z wydatkiem zaczynającym się od kwoty około 6 tys. zł. Kwota będzie znacząco rosła w przypadku bardziej zaawansowanych modeli, czy wyboru szerokiej gamy elementów dodatkowych czy personalizowanych. W pewnych przypadkach, może przekroczyć 10 tys. zł! Oczywiście na rynku funkcjonują jeszcze droższe modele jednak trafiają w gusta małej liczby nurków i nie są zbyt popularne.
Całkowita rezygnacja z nurkowania, naturalna zmiana rozmiaru, podążanie za modą, zmiana modelu czy wyeksploatowanie skafandra, to czynniki, które powodują, że używane skafandry trafiają na rynek wtórny do odsprzedaży.
Cena używanego suchego skafandra będzie oczywiście znacznie niższa niż nowego, co czyni taki zakup bardziej atrakcyjnym i przystępnym. Im marka i model bardziej uznana w lokalnym środowisku nurkowym, tym spadek wartości używanego skafandra będzie mniejszy. Na cenę ostateczną będzie miało jednak wpływ znacznie więcej czynników, o czym przeczytasz w dalszej części artykułu.
W pierwszej kolejności poszukaj wśród znajomych nurków. Jeśli suchy skafander sprzedaje kolega z nurkowiska to nie dość, że najprawdopodobniej uzyskasz bardzo szczegółowe i pewne informacje o tym konkretnym egzemplarzu, to dodatkowo powinno ci się udać go przetestować już w wodzie.
Ogłoszenia z gazet przeniosły się w świat wirtualny. Fora internetowe są też pieśnią przeszłości. Najwięcej tego typu spraw jest załatwianych przez najpopularniejszy obecnie portal społecznościowy – Facebook. Na dedykowanych grupach, komisach nurkowych, pojawia się ogromna liczba ogłoszeń dotycząca odsprzedaży używanego sprzętu nurkowego. W dobie globalnej wioski nie musisz ograniczać się tylko do Polski. Jednorazowy koszt przesyłki w ramach Unii Europejskiej nie jest zbyt wysoki. Atrakcyjna oferta może pojawić się za granicą. Tym bardziej, że wybrany model i producent może nie być popularny w regionie sprzedającego, co powinno się przyczynić do jeszcze atrakcyjniejszej ceny zakupu.
Pewną alternatywą dla zupełnie nowego, czy używanego suchego skafandra, może być sprzęt z tzw. demo center lub sprzęt powystawowy. Centra nurkowe i dealerzy są często zobowiązani posiadać sprzęt prezentowany na wystawie sklepu. Klienci mogą go przymierzyć i zapoznać się z bieżącą ofertą. Takie skafandry służą też do realizacji pomiarów wykwalifikowanemu sprzedawcy przy zamawianiu nowych suchych skafandrów. Okresowo, czy wraz ze zmianą kolekcji, takie skafandry są również wyprzedawane. Ilość takich ofert jest niewielka a cena zwykle mocno promocyjna, co powoduje, że takie skafandry są szybko rozchwytywana przez nurków.
Warto śledzić strony internetowe dużych centrów nurkowych i pytać co pewien czas o możliwości zakupu takiego skafandra.
Zakup używanego suchego skafandra niewiele odbiega od zakupu używanego samochodu. Tego typu analogia jest więc jak najbardziej na miejscu.
Suchy skafander jest tym elementem, którego zużycie w bardzo dużej mierze zależy od użytkownika oraz pierwotnego przeznaczenia wybranego modelu. Zwróć uwagę, że skafander lekki, przeznaczony do typowych nurkowań rekreacyjnych i open water nie będzie długo służył w ciężkich warunkach nurkowań wrakowych czy jaskiniowych. Podobnie sprawa ma się z podstawowymi modelami suchych skafandrów w kwestii ich wytrzymałości i wielu lat intensywnej eksploatacji.
Z drugiej strony pancerny skafander np. z cordury nie będzie zbyt wygodny w rekreacyjnych nurkowaniach czy planowaniu lotniczych podróży. Waga i wielkość po złożeniu ma duże znaczenie, a kilogramów w bagażu zawsze za dużo.
Nie bez przyczyny instruktorzy nurkowania z reguły wybierają też droższe, bardziej odporne modele. Czasem idąc na kompromisy w kwestii elastyczności materiału, wagi, itp. Taki skafander jest znacznie mocniej eksploatowany w porównaniu z normalnym użytkowaniem. Musi wytrzymać znacznie intensywniejszą eksploatację codziennych nurkowań.
Dokładnie przeanalizuj jakim modelem i typem skafandra jesteś zainteresowany. Nie ograniczaj się tylko do jednej firmy.
Z punktu widzenia przyszłego nabywcy, używanego suchego skafandra nurkowego, najbardziej powinny cię interesować opinie użytkowników danego modelu, którzy mają go wiele lat i wykonali w nim sporo nurkowań. Zawsze warto zapytać kilku różnych instruktorów o ich doświadczenia z różnymi skafandrami. Jest również spora grupa nurków, którzy nie prowadzą szkoleń, a nurkują bardzo intensywnie. W konsekwencji, obie grupy zmieniają częściej sprzęt niż przeciętny nurek. Są więc doskonałą bazą wiedzy o producentach, modelach, serwisie i wszystkich aspektach intensywnego użytkowania suchego skafandra.
Wiele ciekawych odpowiedzi możesz uzyskać od niezależnych serwisów suchych skafandrów nurkowych. To do nich najczęściej trafiają starsze skafandry, których właściciele zrezygnowali z serwisów producenta. Możesz dowiedzieć się wiele o technologii stosowanej przez konkretne firmy. Tego jak zachowuje się ich produkt po latach eksploatacji, czy naprawy będą w ogóle możliwe i opłacalne, jakie usterki trapią konkretne modele skafandrów itp.
Unikaj autorytarnych opinii nurków, którzy mają tylko jeden, pierwszy suchy skafander, do tego dopiero go kupili. Ich opinia o produkcie niestety nie jest wartościowa, bo nie jest poparta szerszym doświadczeniem i długim okresem testów i użytkowania. Oczywistym jest, że skoro dokonali tego a nie innego wyboru, to będą go chwalić jaki jedyny słuszny.
Dobre rozeznanie pozwoli ci uniknąć zakupu przysłowiowej „miny”. Produktu, który pomimo super nowoczesnego materiału czy kosmicznej technologii nie przetrwał próby czasu i okazał się po prostu „niewypałem”, który producent zastąpił innym modelem lub dokonał ulepszeń nieprzemyślanych rozwiązań. Nie jest żadną tajemnicą, że praktycznie każdy z producentów suchych skafandrów zaliczył tego typu wpadkę. Różnie również podchodził do tematów gwarancyjnych itp. Stąd takie potencjalnie problematyczne skafandry dalej można znaleźć na rynku używanych suchych skafandrów.
Określenie wieku suchego skafandra w przypadku gdy zachowały się numery seryjne lub metka zwykle nie jest dużym problemem. Pewne elementy suchego skafandra wykonane z różnego rodzaju gumy, silikonu czy lateksu podlegają intensywnym procesom starzenia. Wraz z wiekiem tracą swoje właściwości. Egzemplarze mające wiele lat, nawet przy niewielkim przebiegu generują zwykle znacznie więcej kosztów związanych z bieżącą eksploatacją.
Podawanie nieprawdziwych informacji na temat ilości nurkowań jakie zostały zrealizowane w danym egzemplarzu również występuje nader często. To trochę tak jak z licznikiem w używanym samochodzie. Z ogłoszenia: „wiek i przebieg do ustalenia przy zakupie” Prawidłowa ocena tej wartości jest trudna, zwłaszcza dla początkującego nurka. Zwróć uwagę na kondycję materiału, wytarcia newralgicznych elementów takich jak krok, ramiona, plecy, łokcie czy kolana. Wszędzie tam, gdzie podczas nurkowań suchy skafander ma kontakt ze innym sprzętem nurkowym czy dnem. Przetarcia, wybarwienia czy liczne uszkodzenia są świadectwem intensywnej eksploatacji. Stosuj zasadę ograniczonego zaufania wobec sprzedawcy, jeśli nie masz pewności co do faktycznego przebiegu i wieku używanego suchego skafandra.
Skafander użytkowany przez instruktora nurkowania, bazę nurkową czy wypożyczalnię ma z reguły zdecydowanie większy przebieg niż taki sam skafander od osoby prywatnej, która nurkuje „okazyjnie”. Żeby zobrazować ten fakt podam kilka liczb. Instruktor średnio wykonuje przynajmniej 150-300 nurkowań rocznie. Natomiast rekreacyjny nurek, średnio, niewiele ponad 40 (dane z opracowania własnego). Po kilku latach różnice w przebiegu są więc ogromne.
Czy to, co mogłeś przeczytać powyżej oznacza, że odradzam zakup skafandra z dużym przebiegiem? Odpowiedź brzmi nie! Są modele, które znoszą intensywną eksploatację lepiej niż inne i pomimo tego mogą służyć jeszcze wiele lat. Do tego, jeśli cena uwzględnia wiek i przebieg takiego skafandra, pozostanie ci spora pula zaoszczędzonych pieniędzy na dokonywanie koniecznego serwisu i naprawy. Ważne, żebyś miał świadomość jaki skafander kupujesz i jego cena była odzwierciedleniem jego stanu.
Suchy skafander powinien być okresowo kontrolowany. Kontroli podlegają wszystkie newralgiczne miejsca takie jak zamek, zawory, szwy, materiał itp. Serwis wykonuje oczywiście test szczelności potwierdzający stan suchego skafandra.
Kupując skafander nowy, producenci oferują określone pakiety serwisowe w postaci darmowych przeglądów, napraw gwarancyjnych itp. Warunki mogą jednak bardzo się od siebie różnić. Warto więc dokładnie przeczytać dokumenty gwarancyjne żebyś nie był niemile zaskoczony.
Wybierając skafander używany, po okresie gwarancji, na tobie spoczywa koszt realizacji przeglądów, testów itp. Niestety wiele skafandrów jest użytkowanych do momentu, gdy coś się nie zacznie dziać, zamiast regularnie trafiać na stół serwisowy. Porozmawiaj więc z właścicielem o historii serwisowej suchego skafandra, którym jesteś zainteresowany. Dysponując numerem seryjnym można przy odrobinie dobrej woli uzyskać takie informacje, o ile realizowano serwis i przeglądy u producenta bądź innym serwisie, który prowadzi odpowiednią dokumentację.
Warto wydać również kilkadziesiąt złotych i wysłać taki skafander do profesjonalnego serwisu celem oceny jego stanu. Wprawne oko serwisanta znacznie dokładniej oceni stan danego egzemplarza. Ta niewielka kwota może ustrzec cię przed dużo większymi wydatkami, jeśli właściciel zataił jakieś wady czy problemy z danym egzemplarzem.
Prosty test szczelności możesz wykonać również samodzielnie. W pierwszej kolejności obejrzyj dokładnie wszystkie taśmy uszczelniające lub klej uszczelniający szwy. Szukaj przetarć, wykruszeń czy dziur. Możesz też w ten sposób znaleźć ślady wcześniejszych napraw. Brzydkie placki kleju w okolicy kroku czy zamka powinny dać ci do myślenia i mogą być objawem nieumiejętnej, chałupniczej naprawy poważnej awarii.
Samodzielna naprawa niewielkiej dziury w postaci łatki, wymiana manszety itp. nie jest żadnym rocket science i jeśli została wykonana poprawnie przez użytkownika, nie jest zdecydowanie przeciwwskazaniem do zakupu tego egzemplarza. Nie warto więc od razu skreślać takiego skafandra. Pomyśl o tym jak o rysie parkingowej. Każde auto w końcu dorobi się czegoś takiego.
Aby sprawdzić suchy skafander nie potrzebujesz żadnych specjalistycznych narzędzi. Uszczelnij kryzę za pomocą dwóch deseczek i zacisków stolarskich, podobnie zrób w przypadku manszet. Następnie napompuj mocno skafander powietrzem. Powinien sam stać w pionie, niczym ludzik z logo Michelin. Za pomocą wody z płynem do mycia naczyń spryskaj każdy element suchego skafandra. Jeśli nie zaobserwujesz nigdzie powstających bąbelków czy piany, możesz domniemywać, z dużą dozą prawdopodobieństwa, że skafander jest szczelny. Taki test warto również zrobić na lewej stronie skafandra. Niektóre nieszczelności mogą ujawnić się tylko w ten sposób.
Materiał, uszczelnienia, zamek itd. mają swój okres użytkowania. Im mniejszy „przebieg” i wiek używanego suchego skafandra, tym szansa, że późniejsze koszty eksploatacji będą niższe.
Do elementów, które zużywają się i należy je okresowo wymieniać możesz zaliczyć:
Jest to zdecydowanie najczęściej wymieniany element suchego skafandra. Manszety podczas codziennej eksploatacji są narażone na najszybsze zużycie. Występują też w różnych rozmiarach. Przy zakupie używanego suchego skafandra może pojawić się konieczność ich wymiany, na pasujące do twojego obwodu nadgarstka. Na szczęście koszt ich wymiany nie przyprawia o zawał serca. Waha się w granicach 150-200 zł. Przy odrobinie zdolności manualnych możesz to zrobić samodzielnie, nie jest to zbyt trudne. Koszt takiej operacji powinien zmniejszyć się wtedy o połowę.
Możesz też znaleźć skafandry z wklejonymi pierścieniami do suchych rękawic. W takich egzemplarzach wymiana manszet trwa zaledwie kilka minut i nie wymaga używania kleju. To zdecydowanie lepsza opcja.
Kryzę wymienia się zdecydowanie rzadziej niż manszety. Jeśli nie dojdzie do mechanicznego uszkodzenia z winy użytkownika to powinna ci posłużyć kilka lat. Niestety w przypadku kryzy rozmiar również ma znaczenie. O ile problem z nieodpowiednim doborem manszet można łatwo rozwiązać przez zastosowanie choćby suchych rękawic, to w przypadku kryzy konieczna jest jej wymiana. Koszt wymiany kryzy w zależności od modelu suchego skafandra może wynieść 200-500 zł. Wymiana kryzy wymaga zdecydowanie więcej wprawy niż wymiana manszet. Jest to proces jak najbardziej możliwy do przeprowadzenia samemu. Zdecydowana większość nurków woli jednak zdać się na serwis.
źródło: underwatersports.com
Zamek gazoszczelny jest najdroższym elementem eksploatacyjnym suchego skafandra. Zarówno sam zamek, jak i jego wymiana jest pracochłonna i kosztowna. Realny przebieg suchego skafandra, czyli ilość otwarć i zamknięć zamka ma bezpośredni wpływ na jego żywotność. Koszt wymiany zamka może wynosić nawet 600-1000 zł. Samodzielna wymiana jest trudna i wymaga odpowiedniej wiedzy i praktyki. Zdecydowanie nie warto więc eksperymentować.
źródło: divezen.com
Dobrej jakości buty posłużą wiele lat przy normalnym użytkowaniu. Jeśli podeszwy nie są zbytnio wytarte, co może świadczyć o mocnym wyeksploatowaniu suchego skafandra, a rozmiar jest odpowiedni, to nie powinieneś się zbytnio nimi przejmować. Jeśli konieczna jest jednak wymiana butów to cena wraz z butami może wynieść 400-600 zł. Samodzielna wymiana to problem o podobnym skomplikowaniu jak kryza. Można samemu, jednak polecam zdecydowanie serwis.
Jest to kolejny punkt, na który musisz zwrócić uwagę. Na rynku wtórnym dużo jest skafandrów niszowych producentów lub skafandrów produkowanych w odległych miejscach. Wybór popularnego producenta czy modelu będzie miał wpływ na możliwości dalszej odsprzedaży suchego skafandra. Skafandry popularnych na naszym rynku marek znacznie szybciej znajdują nowych właścicieli.
Nie bez znaczenia są również możliwości serwisu i napraw. Jeśli będziesz zmuszony wysłać suchy skafander do serwisu, celem przeglądów czy napraw, w innej części Europy czy świata, to ceny samych wysyłek mogą znacząco podnieść koszty jego eksploatacji. Upewnij się więc, że serwis jest dostępny bardziej lokalnie lub dany model skafandra mogą serwisować lokalne warsztaty niezależne. W naszym kraju działa sporo profesjonalnych centrów serwisowych nie związanych z konkretnym producentem. Często mogą przedstawić dużo atrakcyjniejszą cenową ofertę niż autoryzowany serwis producenta, zachowując jednak odpowiednią jakość.
Rozmiar suchego skafandra ma bardzo duże znaczenie. Śmiało powiem, że jest to jeden z najważniejszych parametrów podczas wyboru. Odpowiedni dobór rozmiaru nie jest prostą sprawą. Obserwując rodzime nurkowiska często widzę, że rozmiary skafandrów nie są odpowiednio dopasowane na nurków. Czasem są do detale, czasem bardzo istotne problemy. Nieprawidłowy rozmiar suchego skafandra ma bezpośredni wpływ na komfort i bezpieczeństwo nurkowania. O ile delikatnie za duży skafander nie jest czymś, z czym nurek sobie nie poradzi. O tyle za mały, może utrudniać przyjęcie prawidłowej pozycji pod woda czy swobodne manipulowanie zaworami i innym sprzętem. Nie wspominając nawet o komforcie poruszania się i samego nurkowania.
Niestety nie sposób w takim artykule rzetelnie i wyczerpująco przekazać informacji o sposobie dobierania rozmiarów suchych skafandrów i nauczyć się tej wiedzy „z internetu”. W dużym skrócie cała procedura wymaga mierzenia skafandra na najgrubszą konfigurację bielizny i ocieplacza w jakiej będziesz docelowo nurkować. W takim ubiorze muszą być zachowane wszystkie luzy technologiczne niezbędne do prawidłowego poruszania się pod wodą. Skafander w który wyglądasz na powierzchni smukło i zgrabnie, praktycznie na pewno jest za mały. Zauważ, że pod wodą przybierasz zupełnie inna pozycję niż stojąc przed lustrem na powierzchni. Również zakres ruchów w takcie nurkowania ma niewiele wspólnego z poruszaniem się na brzegu.
Ogromne znaczenie ma również rozmiar ocieplacza jaki będziesz używać. Również tutaj wymagana jest odpowiednia przymiarka. Ocieplacz, który będzie krępował ruchy przełoży się na brak komfortu użytkowania suchego skafandra.
Przy doborze rozmiaru pierwszego suchego skafandra warto zdać się na opinię osoby z doświadczeniem właśnie w tej dziedzinie. Niestety kupując używany suchy skafander możesz nie mieć takiej możliwości.
Kupując nowy suchy skafander otrzymujesz w pakiecie pewien zestaw dodatków. Zwykle jest to kaptur, torba, wąż bc do inflacji czy choćby smar do zamka gazoszczelnego. Cena takiego zestawu elementów może wynieść, w zależności od producenta, nawet kilkaset złotych. Zwróć uwagę, czy przy zakupie modelu używanego otrzymasz przynajmniej elementy, bez których nie da się nurkować. Brak kaptura czy węża bc w sytuacji, gdy ma to być twój pierwszy skafander, spowoduje konieczność dodatkowych wydatków. Może to znacznie podnieść ostateczną cenę używanego suchego skafandra.
Z kolei zawór ulgi (p-valve), który często nurkowie montują w swoich skafandrach, może być znaczącym dodatkiem do wartości samego skafandra. Cena nowego z montażem to około 1000 zł.
Znalezienie używanego suchego skafandra nurkowego, który jednocześnie ma atrakcyjną cenę, spełnia wymagania co do przeznaczenia, jest odpowiednio uszyty, pasuje rozmiarem i ma mały „przebieg” jest trudne, choć nie niemożliwe. W większości wypadków, podczas wyboru, musisz pogodzić się z pewnymi kompromisami.
To do ciebie należy ocena, czy akceptujesz te kompromisy, czy i jaki będą miały wpływ na twoje dalsze nurkowania.
Koniecznie dokonaj kalkulacji czy zaoszczędzona kwota przy zakupie tego konkretnego egzemplarza nie zostanie pochłonięta przez niezbędne serwisy, naprawy eksploatacyjne czy zakup dodatkowego wyposażenia.
Wielu nurków z powodzeniem pływa w skafandrach które mają drugiego a czasem trzeciego i więcej właściciela. Przemyślana decyzja, podjęta po dokładnej analizie może zaowocować dobrym wyborem i przełoży się na końcowe zadowolenie, a przede wszystkim, na suche nurkowania przez kolejne lata.
Alternatywą dla używanego suchego skafandra jest zakup prostszego modelu nowego suchego skafandra, z tzw. półki „entry level”, zakup z oferty wyprzedażowej, zakup na raty bądź wspomniany już skafander powystawowy.
Mam nadzieję, że te kilka porad pozwoli ci podjąć trafną decyzję.
Instruktor w Black Angel Divers
Autor artykułów o tematyce nurkowej. Pasjonat, nurek techniczny i jaskiniowy. Szkoleniowiec, instruktor nurkowania technicznego i rekreacyjnego federacji SSI/IANTD oraz pierwszej pomocy DAN/EFR. Zafascynowany mrokiem i zimnym pięknem francuskich i włoskich jaskiń. Swoje nurkowania realizuje zarówno z użyciem obiegów otwartych jak i zamkniętych.
